Lấy trọn điểm câu hỏi chỉ ra và nêu tác dụng biện pháp tu từ

Biện pháp tu từ là yếu tố quan trọng giúp làm phong phú, sinh động nội dung văn học. Việc chỉ ra và nêu tác dụng biện pháp tu từ không chỉ giúp phân tích sâu sắc ý nghĩa tác phẩm mà còn giúp làm nổi bật những nét đặc trưng trong phong cách sáng tác của tác giả.

Câu hỏi chỉ ra và nêu tác dụng biện pháp tu từ

1. Các dạng câu hỏi chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ

Câu hỏi chỉ ra và nêu tác dụng trị giá 1 điểm:

Yêu cầu: Câu hỏi này yêu cầu bạn chỉ ra và nêu tác dụng của một biện pháp tu từ được sử dụng trong ngữ liệu.
Ví dụ: “Biện pháp tu từ nào được sử dụng trong câu thơ này? Nêu tác dụng của biện pháp tu từ đó.”

Câu hỏi chỉ ra và nêu tác dụng trị giá 1,5 điểm:

Yêu cầu: Câu hỏi này sẽ yêu cầu bạn chỉ ra và nêu tác dụng của hai biện pháp tu từ liên quan đến nhau hoặc chỉ ra và nêu tác dụng của một biện pháp tu từ nhưng đó là biện pháp tu từ cú pháp.
Ví dụ: “Trong đoạn văn này, tác giả sử dụng biện pháp tu từ nào? Nêu tác dụng của biện pháp đó. (Chú ý, biện pháp tu từ có thể là tu từ cú pháp như đảo ngữ hoặc câu hỏi tu từ).”

Câu hỏi chỉ ra và nêu tác dụng trị giá 2 điểm:

Yêu cầu: Câu hỏi này yêu cầu bạn chỉ ra và nêu tác dụng của hai đến ba biện pháp tu từ và kết hợp với các yếu tố phụ khác.
Ví dụ: “Trong đoạn thơ này, tác giả đã sử dụng ba biện pháp tu từ. Hãy chỉ ra và nêu tác dụng của mỗi biện pháp tu từ. Kết hợp với yếu tố cấu trúc câu hoặc âm điệu, biện pháp tu từ này đã góp phần gì vào việc tạo dựng hình ảnh và cảm xúc trong bài thơ?”

2. Cách trình bày các bước

Bước 1: Xác định biện pháp tu từ được sử dụng trong câu hoặc đoạn văn. Chú ý xem biện pháp đó có kết hợp với các yếu tố như từ láy hoặc các biện pháp tu từ khác không.

Bước 2: Chỉ rõ vị trí và cách thức biểu hiện của biện pháp tu từ trong ngữ liệu.

Bước 3: Phân tích và chỉ ra tác dụng của biện pháp tu từ.

Tác dụng chung: Biện pháp tu từ giúp làm cho cách diễn đạt trở nên sinh động, thu hút và dễ tiếp cận hơn với người đọc.
Tác dụng riêng:
- Tác dụng về nội dung: Giúp làm rõ, làm nổi bật các ý tưởng, cảm xúc hoặc thông điệp mà tác giả muốn truyền đạt.
- Tác dụng về hình thức: Tăng cường tính thẩm mỹ, nhịp điệu, hoặc sự mới mẻ trong cách trình bày, tạo cảm giác thú vị cho người đọc.

Ví dụ cụ thể về cách làm và các bước trình bày

Đoạn trích:

“Con sóng dưới lòng sông
Nổi lên rồi lại lặng
Sóng là sóng dưới lòng sông
Mà lòng sông thì lặng lẽ.”

Bước 1: Gọi tên biện pháp tu từ được sử dụng

Biện pháp tu từ: Điệp từ (Điệp từ “sóng” và “lặng” được lặp lại nhiều lần trong đoạn thơ).

Chú ý: Biện pháp này không đơn giản là lặp lại từ mà còn có sự kết hợp với hình ảnh “lòng sông”, qua đó tạo ra sự nhấn mạnh và diễn tả tâm trạng của tác giả.

Bước 2: Chỉ ra vị trí, biểu hiện

Vị trí: Biện pháp điệp từ “sóng” và “lặng” được thể hiện trong các câu:
- “Con sóng dưới lòng sông”
- “Nổi lên rồi lại lặng”
- “Sóng là sóng dưới lòng sông”
- “Mà lòng sông thì lặng lẽ”
Biểu hiện: Từ “sóng” được lặp lại ba lần và từ “lặng” được lặp lại hai lần. Cách lặp này tạo ra âm điệu và nhịp điệu cho bài thơ, đồng thời nhấn mạnh sự đối lập giữa “sóng” (mang tính động) và “lặng” (mang tính tĩnh) của lòng sông.

Bước 3: Nêu tác dụng

Tác dụng chung:

Biện pháp điệp từ giúp cho bài thơ trở nên sinh động, dễ nhớ, tạo ra âm hưởng trầm bổng và lôi cuốn người đọc vào những suy tư về cuộc đời và thời gian.

Tác dụng riêng:

Tác dụng về mặt nội dung:
- Biện pháp điệp từ “sóng” và “lặng” giúp thể hiện sự đối lập giữa những chuyển động mạnh mẽ (sóng) và sự tĩnh lặng, bình yên (lòng sông). Điều này có thể được hiểu như là sự phản ánh những biến động trong cuộc sống con người, luôn có sự xen lẫn giữa những khoảnh khắc ồn ào và im lặng.
- “Sóng dưới lòng sông” là hình ảnh ẩn dụ cho những cảm xúc, những suy tư sâu kín mà không ai biết được, còn “lòng sông thì lặng lẽ” tượng trưng cho sự tĩnh lặng, suy tư trong lòng con người.
Tác dụng về mặt hình thức:
- Cách lặp lại từ “sóng” và “lặng” tạo ra một nhịp điệu đều đặn, như là sự đẩy đưa của thời gian và tâm trạng con người. Nó cũng góp phần làm cho hình ảnh thơ trở nên mượt mà và có chiều sâu hơn, tăng thêm tính thẩm mỹ cho bài thơ.